1. Cel konkursu:

– Przybliżenie postaci patrona Szkoły  Podstawowej w Jaworniku.

– Zdobywanie wiedzy o życiu i twórczości księdza – poety.

– Odkrywanie w poezji i prozie ks. Jana Twardowskiego cennych wartości.

– Kształtowanie wrażliwości na piękno poezji polskiej.

– Rozwijanie twórczego i kreatywnego myślenia.

  1. Zasady uczestnictwa:

     –   Konkurs wiedzy dla klas 4-8 odbywa się w dwóch etapach. 

  • Do pierwszego etapu uczniowie przygotowują się z materiałów zamieszczonych na stronie internetowej szkoły, zakładka konkursy  – Ksiądz i duszpasterz, poeta, prozaik.
    –     Na podsumowanie pierwszego etapu uczniowie będą rozwiązywać  test pisemny
     w dniu 3 kwietnia 2023 r.
    –     W drugim etapie weźmie udział sześciu uczniów, którzy zdobyli największą  ilość punktów w teście pisemnym
    –     Drugi etap zostanie przeprowadzony podczas uroczystej Akademii w dniu Święta Patrona
    –     Drugi etap odbędzie się  na zasadach telewizyjnego turnieju „Giganci historii – walka o tron”. Uczestnicy II etapu zostaną zapoznani z zasadami obowiązującymi w grze o tron oraz  zdobyciem tytułu „Giganta wiedzy o patronie”.

–     Do drugiego etapu obowiązuje znajomość „Kalendarium życia i twórczości ks. Jana Twardowskiego” i dodatkowo zapoznanie się  z poezją: Drzewa niewierzące, Który stwarzasz jagody, Między gołębiem a ornitologią, Mrówko ważko biedronko, Nie tylko o czaplach, Nie tylko my, Serce oraz prozą: O PTAKACH NIEBIESKICH, O OWOCU I LIŚCIE STOKROTNYM, O KSIĘŻACH I O SŁONECZNIKU.

  1. Nagrody:
    – Triumfator Konkursu otrzyma tytuł „Giganta  wiedzy o  Patronie” i zasiądzie  na  
              tronie specjalnie przygotowanym dla zwycięzcy.
  • Trzy pierwsze miejsca zostaną uhonorowane specjalnymi nagrodami, niespodziankami P. Dyrektor
  • Wszyscy finaliści (miejsca od 1 do 3 oraz pozostali trzej uczestnicy finału) otrzymają szóstki (oceny cząstkowe) z j. polskiego.

MATERIAŁ DO I ETAPU KONKURSU O PATRONIE

Ksiądz i duszpasterz, poeta, prozaik.
Urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie, zmarł 18 stycznia 2006 tamże.

Najpopularniejszy polski poeta religijny, którego fenomen wykracza poza literaturę – jego wiersze i proza są traktowane, jako przesłanie duszpasterskie i poradniki dobrego życia.
Urodził się 1 czerwca 1915 roku w głęboko wierzącej rodzinie inteligenckiej. W 1927 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego, w klasie matematyczno-przyrodniczej – zyskał dzięki temu wiedzę z zakresu fauny i flory. Debiutował w 1933 na łamach międzyszkolnego pisma “Kuźnia Młodych“, w którym prowadził “Poradnik literacki” oraz publikował wiersze i nowele. W 1935 do wydanej nakładem “Kuźni Młodych” Antologii współczesnej poezji szkolnej weszły trzy wiersze Twardowskiego. Pierwszym tomikiem poety był “Powrót Andersena” (1937), opublikowany w nakładzie 40 egzemplarzy.
W 1935 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1939 otrzymał absolutorium, jednak egzamin magisterski zdał dopiero w roku 1948. W czasie wojny nie należał do Armii Krajowej, ale uczestniczył w działalności konspiracyjnej. Podczas Powstania Warszawskiego przyłączył się do oddziałów AK na Woli. Po upadku powstania przedostał się w okolice Kielc, w sierpniu 1945 wrócił do Warszawy.
W 1945 wstąpił do seminarium duchownego. Święcenia kapłańskie przyjął 4 lipca 1948 roku. Otrzymał posadę wikarego na parafii w Żbikowie k. Pruszkowa, był też katechetą w tamtejszej Państwowej Szkole Specjalnej (dla dzieci upośledzonych) i w Państwowym Domu Dziecka w niedalekiej wsi Koszajec. Czasy te upamiętnił w elegijnych wierszach “Do moich uczniów” i “Pożegnanie wiejskiej parafii“.
Od 1945 był stałym współpracownikiem “Tygodnika Powszechnego“. Właśnie środowisko “Tygodnika Powszechnego” i “Znaku“, mimo niechęci cenzury, w latach PRL-u zabiegało o książkowe publikacje utworów Twardowskiego. Ksiądz współpracował również z “Odrą“, “Więzią“ i “Przeglądem Katolickim“.
W 1952 powrócił do Warszawy. Został wikarym w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu, a następnie w parafiach Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie i Wszystkich Świętych przy placu Grzybowskim.
W 1959 wydał swój “powtórny debiut”, pierwszy po ponad dwudziestu latach zbiór “Wiersze” (w jednym tomie z “Niepowrotnymi godzinami” ks. Pawła Heintscha). Rok później został rektorem przy klasztorze Panien Wizytek na Krakowskim Przedmieściu, gdzie posługę sprawował do końca życia. Był również duszpasterzem warszawskich środowisk twórczych, a także katechetą dzieci i młodzieży, do których adresował zbiory prozy, m.in. “Zeszyt w kratkę“, “Rozmowy z dziećmi i nie tylko z dziećmi” (1973) oraz “Patyki i patyczki” (1987). Ogromną popularnością cieszyły się jego kazania, a mieszkanie księdza licznie odwiedzali czytelnicy. Za najważniejszy element swojego życia, prymarny w stosunku do literatury, Twardowski uważał powołanie kapłańskie i modlitwę.
W listopadzie 1993 ksiądz Twardowski przeszedł zawał serca. Zmarł 18 stycznia 2006 roku. Choć jego wolą było spocząć na Powązkach Wojskowych obok rodziców, został pochowany – decyzją prymasa Polski – w nowo budowanej Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie.
Twardowski stworzył w polskiej poezji “nowy język wiary”. Zamiast rozumowego, teologicznego poznania proponował franciszkańską “wiarę radosną” i absolutne, przypominające dziecięcą ufność, zawierzenie Stwórcy. Znakiem Boga jest w poezji ks. Twardowskiego jego dzieło: przyroda i drugi człowiek. Kluczową wartością jest miłość – Boga do człowieka oraz człowieka do Boga i bliźnich. Paradoksalnie, równie istotna jest radosna zgoda na samotność i cierpienie, wpisane w porządek świata i pozwalające człowiekowi stać się “przezroczystym”, otwartym na działania Boga. Przewodniczką w wierze jest Matka Boża – w poezji ks. Twardowskiego silny jest nurt mariologiczny.
Charakterystyczne dla tej twórczości jest przedstawianie skomplikowanych problemów wiary i filozofii w sposób prosty, dostępny dla mniej wyrobionych czytelników. Język księdza Twardowskiego jest bliski codziennemu, często pojawiają się w nim wyrażenia potoczne. Poezja ta jest chętnie czytana, bo mówi o sprawach najprostszych i bliskich każdemu: miłości, tęsknocie, wierze, cierpieniu, ale i doskonałości świata. Z drugiej strony, Twardowski nieraz widziany jest jednowymiarowo, jako “uśmiechnięty ksiądz”. Na marginesie pozostaje obecny w tej poezji element bólu, świadomości własnych grzechów i wahań wiary.Wieloletnia przyjaźń łączyła Twardowskiego z Anną Kamieńską – pisała o niej w “Notatnikach“: “Notatnik 1965-1972” (1982); “Notatnik 1973-1979” (1987). Liczne wiersze związane z osobą księdza Twardowskiego oraz inspirowane jego twórczością zawiera tom Anny Kamieńskiej: “Dwie ciemności“(1984).
Wiersze księdza Twardowskiego zamieszczane były w antologiach, z których najwcześniejsze to “Słowa na pustyni” (1971) ze wstępem kardynała Karola Wojtyły oraz “Kolumbowie i współcześni” Andrzeja Lama (1972). Obecnie pojawiają się niemal w każdym zbiorze poezji polskiej.
Poezję ks. Twardowskiego tłumaczono na wiele języków, przede wszystkim na niemiecki, potem na angielski, słowacki, niderlandzki, węgierski, włoski.
Poezja:

  • “Powrót Andersena“. Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1935
  • “Wiersze“. Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1959
  • “Znaki ufności“. Społeczny Instytut Wydawniczy “Znak”, Kraków 1970
  • Poezje wybrane. Wybór i wstęp autora. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979. Biblioteka Poetów
  • “Niebieskie okulary“. Społeczny Instytut Wydawniczy “Znak”, Kraków 1980
  • “Który stwarzasz jagody“. Wiersze wybrane. Wyboru dokonał Andrzej Kaliszewski.Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982 (1988)
  • “Nie przyszedłem pana nawracać. Wiersze 1937-1985“. Wybór i opracowanie Jacek Giebułtowicz. Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1986 (osiem wydań do 1994)
  • “Tak ludzka“. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1990
  • “Uśmiech Pana Boga“. Wiersze dla dzieci, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1991
  • “Kasztan dla milionera“. Wiersze dla dzieci, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1993
  • “Krzyżyk na drogę“. Kraków: Znak, 1993
  • “Trzeba iść dalej, czyli spacer biedronki“. Wiersze wszystkie 1981-1993. Zebrała i opracowała Aleksandra Iwanowska. Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1994
  • “Rwane prosto z krzaka“. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1996 (wyd. II: 1998). Kolekcja Poezji Polskiej XX Wieku
  • “Biedroneczko leć do nieba. Lekcja literatury z Heleną Zaworską“. Wybór: Jan Twardowski, Aleksandra Iwanowska. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1997
  • “Bóg prosi o miłość“. Kraków: WL, 1998
  • “Niebo w dobrym humorze“. Warszawa: PIW, 1998
  • “Miłość miłości szuka“. Wiersze 1937-1998. T. I-II. Zebrała, opracowała, posłowiem i kalendarium opatrzyła Aleksandra Iwanowska. Państwowy Instytut Wydawniczy, Księgarnia Św. Wojciecha, Warszawa-Poznań 1999
  • “Mała ojczyzna“, Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2002
  • “Zaufałem drodze“. Wiersze zebrane 1932-2006. Zebrała i opracowała Aleksandra Iwanowska. Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR, Warszawa 2007

Proza:

  • “Zeszyt w kratkę“. Kraków: Znak, 1973
  • “Nowy zeszyt w kratkę“. Poznań: Wydawnictwo Pallotinum, 1986
  • “Patyki i patyczki“. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1987
  • “Niecodziennik“. Kraków: Maszachaba, 1991

O poecie pisali:

  • Zofia Zarębianka, “Poezja wymiaru sanctum: Kamieńska, Jankowski, Twardowski“. Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin 1992
  • Andrzej Sulikowski, “Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego“. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1995. Tom zawiera bibliografię i kalendarium życia księdza (do 1995)
  • Marek Karwala, “Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego”. Kraków 1996
  • Bogdan Zeler, “Po wiersz tak prosty, że każdy zrozumie. O poezji księdza Jana Twardowskiego“. Unia, Katowice 2001
  • Waldemar Smaszcz, “Ks. Jan Twardowski – poeta nadziei. Życie i twórczość“. Unikat, Białystok 2003
  • Jolanta Kowalewska-Dąbrowska, “Językowy obraz Boga i człowieka w poezji Jana Twardowskiego“. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006
  • Stanisław Grabowski, “Jan Twardowski. Kalendarium życia i twórczości 1915-2006“. Wydanie II zmienione. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2006

Rozmowy i wywiady z poetą:

  • “Jestem bo jesteś“. Z księdzem Janem Twardowskim rozmawia Helena Zaworska. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999
  • “Jedynie miłość ocaleje“. Z Janem Twardowskim rozmawia Milena Kindziuk. Pax, Warszawa 1999
  • Marian Schmidt, “Niecodzienne rozmowy z księdzem Janem Twardowskim“. Prószyński i S-ka, Warszawa, 2000
  • “Ludzie, których spotkałem. Waldemara Smaszcza rozmowy z ks. Janem Twardowskim“. Wydanie II rozszerzone. “Unikat”, Białystok 2001

Dzieciństwo i mł​odość 

     Ks. Jan Twardowski urodził się 1 czerwca 1915 r. w Warszawie. O swoim dzieciństwie tak pisał: „Byłem dzieckiem bardzo szczęśliwym. Miałem dużą, kochającą się rodzinę. Miałem wspaniałych rodziców. Moja matka jest najbardziej wzruszającym wspomnieniem mojego życia. Przechowuję Jej portret i zdjęcia. Ojciec lubił pracę i bardzo chciał, żebym został inżynierem, ale ja miałem zamiłowanie do humanistyki. Byłem grzeczny. Ponieważ miałem trzy siostry, wychowano mnie w atmosferze cieplarnianej”. W rodzinnym domu Poety tradycyjnie obchodzono imieniny, ulubionym przysmakiem księdza z tego okresu było kakao z pianką i faworki. Z dzieciństwa pamiętał też grę w kamyczki na podwórku i smak tranu w czasie choroby. Pod wpływem ojca poszedł do matematyczno-przyrodniczego Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego. Z czasów szkolnych Ksiądz wspominał, że uczył się chodząc po kuchni i powtarzał głośno materiał. Pisał niestarannie, dlatego też często przepisywał fragmenty swoich zeszytów. W szkole na przerwach zamiast schodzić po schodach, zjeżdżał po poręczach. Lubił czytać książki. Jego ulubione to: „Baśnie” Andersena i powieści Kornela Makuszyńskiego. Często brał udział w przedstawieniach. W wolnych chwilach robił zielniki i zbierał znaczki. We wspomnieniach Księdza: „Maturę zdawałem z francuskiego, matematyki, fizyki, chemii. To było duże przeżycie. Przez długi czas budziłem się z lękiem, że nie zdam. Potem długo śniło mi się, że nie zdałem – a dawno już zdałem”. Po maturze studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Właśnie wtedy, w czasach studenckich, wydał pierwszy tomik poetycki „Powrót Andersena”. W czasie okupacji walczył w powstaniu warszawskim, wspominał: „Bardzo nie lubię mówić o powstaniu warszawskim. Nie wyglądam na żołnierza i nigdy nim nie byłem (…). Byłem uczestnikiem powstania warszawskiego jak wielu innych mieszkańców Warszawy. Poznałem trochę smak walki, choć nie miałem broni i nie strzelałem. Byłem jednak związany z powstańcami i czułem się jak jeden z nich”. Po upadku powstania tułał się po okupowanym kraju.

Kapłaństwo

    Pod koniec wojny wstąpił do seminarium duchownego w Czubinie, a w sierpniu 1945 r. wraz z innymi alumnami przeniósł się do Metropolitarnego Seminarium Duchownego im. Jana Chrzciciela w Warszawie. Jednocześnie rozpoczął studia teologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1948 r. obronił pracę magisterską, a w kilka miesięcy później, 4 lipca przyjął święcenia kapłańskie. Niedługo po nich napisał: „własnego kapłaństwa się boję własnego kapłaństwa się lękam i przed kapłaństwem w proch padam i przed kapłaństwem klękam” O swoim powołaniu tak mówił: „W czasie okupacji, a nawet wcześniej, myślałem już o wstąpieniu do seminarium duchownego, ale dopiero po upadku powstania dojrzałem do tej decyzji”. Pracę duchownego rozpoczął jako wikary parafii w podwarszawskim Pruszkowie Żbikowie, gdzie przebywał 3 lata. Pełnił tam funkcję prefekta w szkole specjalnej i jednocześnie w domu dziecka w Koszajcu. W 1951 r. ks. Jan wrócił do Warszawy. Był wikarym w kościele św. Stanisława na Żoliborzu, a następnie w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie oraz w kościele Wszystkich Świętych. Uczył religii w gimnazjum im. A. Sowińskiego, a później w liceum im. św. Stanisława. Tamte lata tak wspominał: „Kiedy byłem wikariuszem w Żbikowie, uczyłem w dwóch szkołach bardzo odległych od siebie. Miałem etat w szkole dla dzieci specjalnej troski w Pruszkowie (…) oraz w wiejskiej szkole w Koszajcu, położonej pięć kilometrów od parafii”. „Byłem katechetą w kilku szkołach (…) oprócz tego uczyłem literatury polskiej w tzw. małym seminarium duchownym przy ulicy Kawęczyńskiej (…). To było przygotowanie do matury ekster-nistycznej. Wstydzę się tamtych lekcji. Miałem dużo pracy jako wikariusz. Często nie byłem do tych zajęć przygotowany (…). Uczyłem także literatury polskiej w seminarium duchownym. Pracowałem też z dziećmi niewidomymi w Laskach. Nigdy nie myślałem, że będę nauczycielem. Tak samo nie myślałem, że będę księdzem.” W 1959 r. został rektorem kościoła sióstr Wizytek i pozostał nim aż do emerytury. Ksiądz Jan Twardowski zmarł w Warszawie 18 stycznia 2006 r. i został pochowany w Świątyni Opatrzności Bożej na Polach Wilanowskich.

Twórczość

  Jan Twardowski zamiłowanie do poezji wyniósł przekornie z matematyczno-przyrodniczego gimnazjum w Warszawie. Dał się tam poznać jako publicysta i redaktor międzyszkolnej „Kuźni Młodych”, a także jako wyborny młody poeta. Debiutował kilkakrotnie, po raz pierwszy tomikiem „Powrót Andersena”. „Wiersze” to tytuł drugiego debiutanckiego tomiku, który ukazał się pod koniec lat 50-tych. Dopiero rok 1970 stał się przełomem w twórczości księdza Jana. Tomik „Znaki ufności” stał się przebojem wydawniczym, a jego autor zyskał uznanie w oczach czytelników i przede wszystkim krytyków. Twórczość księdza Twardowskiego to coś prywatnego i osobistego. Nigdy nie straszy, nie moralizuje, a lekarstwem na złe chwile są listy, telefony i uśmiechy. O poezji księdza Jana mówi się, że jest to poezja franciszkańska, głosząca, iż miłość do świata objawia się miłością do wszystkich stworzeń boskich, każdego należy traktować z miłością i szacunkiem. Jest to także poezja prosta, świat jawi się, zgodnie z Biblią, jako twór Boga, ale nie jest on idealny, bo człowiek nie żyje zgodnie z przykazaniami boskimi. W swoich utworach ks. Twardowski często porusza tematy związane z miłością, przyjaźnią, bliskością, radością życia, pogodą ducha, koniecznością pogodzenia się z nieuchronnością śmierci. Wiersze księdza Jana są w szczególny sposób związane z dzieckiem i dzieciństwem, przepełnione radością, uśmiechem i entuzjazmem; W Jego wierszach jest wiele dobrego humoru i żartów; W dowód uznania za swą twórczość ksiądz Jan Twardowski otrzymał tyle objawów uznania, tyle nagród i znaków serdeczności, iż trudno to zliczyć. Od dzieci otrzymał wyjątkowe wyróżnienie – Order Uśmiechu. Ostatni wiersz Księdza, który podyktował w dniu śmierci 18 stycznia 2006r.:
 “Jezu, ufam Tobie.
Zamiast śmierci
racz z uśmiechem
przyjąć Panie
pod Twe stopy
życie moje jak różaniec”.

KategoriaBez kategorii